Aan ons wordt regelmatig de vraag gesteld door een (verzorgende) ouder of hij/zij zijn kind moet dwingen om naar de andere ouder te gaan. Ons antwoord luidt meestal: ja! Dit klinkt vreemd, want wie wil zijn kind nu dwingen om iets te doen wat hij of zij schijnbaar echt niet lijkt te willen? De wet schrijft namelijk voor dat zowel de kinderen als de ouders recht hebben op omgang met elkaar. Ouders hebben zelfs de plicht om aan de omgang mee te werken. De rechter kan een ouder het recht op omgang met het kind slechts ontzeggen indien hiervoor zwaarwegende redenen zijn.
Zwaarwegende redenen zijn:
a) omgang levert ernstig nadeel op voor de ontwikkeling van het kind;
b) de volwassene is kennelijk ongeschikt om aan de opvoeding van het kind bij te dragen;
c) het kind heeft zelf ernstige bezwaren tegen de omgang;
d) het recht op omgang in strijd is met andere zwaarwegende belangen.
Een rechter zal niet zomaar de omgang ontzeggen, omdat het voor de ontwikkeling van een kind belangrijk is dat er contact is met beide ouders. Als een verzoek tot ontzegging van de omgang wordt ingediend, zal de rechter in de meeste gevallen aan de Raad voor de Kinderbescherming verzoeken een onderzoek te doen naar welke omgangsregeling passend is / of hoe de omgang weer kan worden opgebouwd. De Hoge Raad (dat is de hoogste rechter van Nederland in familiezaken) heeft onlangs bepaald dat de Staat der Nederlanden er alles aan moet doen om ervoor te zorgen dat kinderen contact hebben met beide ouders. Dit betekent dat een rechter vaak eerst probeert om het contact weer tot stand te brengen. Pas als de pogingen van de rechter of van de Raad voor de Kinderbescherming niet werken of de andere ouder gevaarlijk is voor het kind, zal de rechtbank het contact ontzeggen. In de regel kan dit voor de duur van maximaal één jaar.
Wat is er aan de hand? Een scheiding heeft een enorme impact op een kind!
Als een kind roept dat hij niet meer naar de andere ouder wil gaan, besef dan dat dit in de regel niet in het belang van het kind is. Echter, als een kind roept dat hij of zij niet meer naar de andere ouder wil, moet dit wel serieus genomen worden. Het kind laat door deze roep zien dat er iets aan de hand is. Besef daarbij dat een (echt)scheiding een enorme impact heeft op een kind. Het dagelijks leven van een kind verandert ingrijpend; ze krijgen twee woonplekken, ze zien hun vader of moeder minder, soms moeten kinderen verhuizen of wisselen van school, ze krijgen te maken met nieuwe partners etc. Daarnaast krijgen de kinderen vaak te maken met spanningen en ruzies tussen de ouders. Daardoor kunnen ze het gevoel krijgen dat hun veilige basis is weggevallen. Kinderen voelen zich dan ook vaak in de steek gelaten of afgewezen door een van de ouders. Vaak is dat de ouder die het huis heeft verlaten. Ze willen het liefste dat hun ouders weer bij elkaar komen, zodat alles weer wordt hoe het was. Verreweg de meeste kinderen zitten een periode minder lekker in hun vel, waardoor ze verdrietig of boos zijn en soms probleemgedrag gaan vertonen.
Loyaliteit en Ouderverstoting
Kinderen voelen het verder vaak aan als een ouder verdrietig of boos is op de andere ouder. Daardoor kan het voorkomen dat een kind juist die ouder wil beschermen of er voor wil gaan zorgen. Het gaat soms zelfs zo ver dat een kind denkt dat als hij niet meer naar de andere ouder gaat, er geen boosheid of verdriet meer is. Het kind verkeert dan in een loyaliteitsconflict en er is sprake van ouderverstoting, althans dit ligt op de loer.
Er is iets anders aan de hand
Het komt ook voor dat het contact met de andere ouder niet is zoals het kind dat wenst of dat er andere problemen zijn in de opvoeding en verzorging door de betreffende ouder. Het is soms voor ouders dan niet duidelijk wat er aan de hand is. Ouders zijn dan vaak niet in staat om onderling te bespreken dat er iets aan de hand is. De ene ouder begrijpt niet wat hij of zij niet goed doet, terwijl de andere ouder zich ontzettend veel zorgen maakt. Het is de kunst om dan de vinger op de zere plek te leggen. Is er sprake van een loyaliteitsconflict en ligt oudersverstoting op de loer? Of is er sprake van problemen in de opvoeding en verzorging, bijvoorbeeld verwaarlozing of mishandeling?
Communicatie met het kind
In beide gevallen is het belangrijk om open met de kinderen over de scheiding te praten. Geef daarbij aan dat het normaal is dat iemand boos of verdrietig is, maar dat het ook weer verdwijnt. Laat aan het kind weten dat het niet zijn of haar schuld is dat er een scheiding is, maar ook dat het niet de schuld van een van de ouders is. Het praten met de kinderen betekent dus niet dat de schuldvraag besproken wordt, maar dat er met het kind gesproken wordt over de gevolgen van de scheiding voor hem of haar en de gevoelens die daarbij komen kijken.
Als ouders onderling boos op elkaar zijn, is dat immers iets tussen de ouders. Dit zegt niets over de band tussen de ouders en het kind. Spreek niet negatief over de andere ouder. Let daarbij ook op non-verbale communicatie. Zucht bijvoorbeeld niet als het over de andere ouder gaat. Op deze manier krijgt het kind de kans om zijn eigen mening over zijn of haar ouder te vormen, zonder dat hij of zij wordt beïnvloed door een van de ouders. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Wij zijn ons ervan bewust dat dit een enorm lastige opgave kan zijn voor ouders die in scheiding liggen of al een tijd gescheiden zijn. Er is vaak veel verdriet en boosheid naar de andere ouder toe. Daarbij is het logisch dat er soms meer irritaties zijn tussen de ouders. Na een scheiding accepteren ex-partners vaak minder van elkaar dan in de relatie. Eigenschappen die in de relatie als vervelend ervaren werden, worden nu niet meer geaccepteerd. Wij helpen onze cliënten altijd hiermee om te gaan.
Wat moet ik doen?
Wanneer een kind niet meer naar de andere ouder wil, is er altijd iets aan de hand. Reflecteer op het eigen handelen en dat van de andere ouder. Kijk naar het kind. Wat wil het eigenlijk zeggen? Probeer met de andere ouder in contact te blijven en te zoeken naar middelen om tot een oplossing te komen. Daarbij kan de bijstand van een goede advocaat of mediator verstandig zijn. Het is wel belangrijk dat het een advocaat of mediator is die verstand heeft van de gevolgen van scheiding voor kinderen en ouders. Deze advocaat of mediator moet gericht zijn op werkbare oplossingen.
Contact
Als er geen contact meer is met uw kind of er wordt gedreigd om het contact te stoppen, neem dan contact op met een van onze advocaten. Als u zich zorgen maakt over de veiligheid van het kind bij de andere ouder, dan bespreken wij graag met u welke concrete stappen u kunt nemen. Als u in gesprek wilt met de andere ouder, neem dan contact op met een van onze mediators. Neem vrijblijvend contact op via telefoonnummer 077-3561100 of stuur een e-mail naar advocaten@hetwetshuys.nl.
