Categorie: Erfrecht

Wanneer een overledene een testament heeft laten maken, dan staat hierin wie er als erfgenamen worden aangemerkt. Ook staat in een testament soms wat de erfgenamen precies erven. Er zijn echter veel mensen die géén testament hebben. Wie erft er dan en hoe gaat dit in zijn werk?

De wet

In de wet wordt, bij het ontbreken van een testament, genoemd wie er erfgenamen zijn. De wet kent vier groepen erfgenamen:

1. De echtgenoot en de kinderen van de overledene;
2. De ouders en broers en zussen van de overledene;
3. De grootouders van de overledene;
4. De overgrootouders van de overleden.

Er dient eerst gekeken te worden of er erfgenamen uit de eerste groep aanwezig zijn: indien dit zo is wordt er niet meer toegekomen aan de tweede groep. Dit betekent dus concreet dat indien een overledene kinderen heeft, broers en zussen op grond van de wet geen aanspraak maken op een erfenis. Indien er géén erfgenamen uit de eerste groep zijn wordt er toegekomen aan de tweede groep, vervolgens aan de derde groep etc.

Plaatsvervulling

Stel: De overledene heeft geen echtgenoot maar wel twee volwassen kinderen. Een van deze kinderen is echter te komen overlijden. Op zijn beurt heeft dit kind weer drie kinderen. Wie erft er nu? Ook hier geeft de wet antwoord op. De kleinkinderen van de overledene worden ‘bij plaatsvervulling geroepen’. Zij maken aanspraak op het erfdeel van hun vader. Zodoende dienen zij 50% van de erfenis waar hun vader aanspraak op maakte indien hij nog had geleefd, onder hun drieën te verdelen.

Langstlevende

Het zal vaak voorkomen dat een woning onderdeel uitmaakt van een erfenis. Wanneer de echtgenoot van de overledene nog in leven is, zal deze veelal de woning nog bewonen. Het is dan natuurlijk niet wenselijk indien deze langstlevende-echtgenoot na het overlijden van de erflater, de woning moet verkopen ten behoeve van het erfdeel van de kinderen. Ook hier voorziet de wet weer in een oplossing: ieder van de kinderen verkrijgt als erfgenaam van rechtswege een geldvordering ten laste van de echtgenoot. Deze vordering is pas opeisbaar ingeval van een faillissement of schuldsanering van de echtgenoot of in geval van zijn/ haar overlijden. Op deze manier wordt voorkomen dat een van de echtgenoten onverzorgd achterblijft.

Contact

Heeft u vragen omtrent de verdeling van een erfenis (met of zonder testament)? Neem dan contact op met een van onze specialisten van Het Wetshuys Advocaten & Mediators via advocaten@hetwetshuys.nl of 077-3561100.

Download de gratis whitepaper over erfrecht

In een testament wordt de erfenis geregeld.  Zo kan bepaald worden wie de erfgenamen zijn, wie wat krijgt en of er een executeur wordt benoemd. Een executeur is iemand die de afwikkeling van de erfenis regelt. Een testament omvat in ieder geval de ‘uiterste wil’. Maar hoe ver mag deze uiterste wil nu gaan en mag u hierin alles bepalen? Deze vraag komt in onze praktijk geregeld aan de orde.  

De schoondochter

Stel, ik heb  een schoondochter die ik niet kan luchten of zien. Deze hittepetit is getrouwd met mijn enige zoon, mijn oogappeltje. Vanaf de geboorte van mijn zoon heb ik een bijzondere relatie met mijn zoon gehad totdat zij in zijn leven kwam. Ik ben van mening dat het huwelijk toch géén stand houdt, maar desalniettemin weet ik dat mijn zoon en deze hittepetit in gemeenschap van goederen met elkaar zijn getrouwd. Reden genoeg om erover na te denken hoe ik mijn bescheiden tonnen weg kan houden bij mijn schoondochter na mijn overlijden.

De anti-schoondochter-clausule

Gelukkig biedt de wet mij mogelijkheden: in een testament kan ik namelijk bepalen om een zogeheten anti-schoondochter-clausule te laten opnemen. Dit is een bepaling waarin ik bepaal dat op het moment van mijn overlijden de erfenis alléén aan mijn zoon toekomt en dus nimmer binnen enige gemeenschap van goederen zal vallen. Daarbij kan ik opnemen dat mijn erfenis na het overlijden van mijn zoon terug gaat naar de familie. Op deze manier sla ik dus twee vliegen in een klap! Enerzijds kan ik mijn schoondochter op deze manier een hak zetten en regeer ik vanuit mijn graf. Anderzijds weet mijn zoon vrij snel na mijn overlijden of deze hittepetit bij hem is voor het familiefortuin, waar ze klaarblijkelijk geen aanspraak meer op maakt na de echtscheiding. Eind goed, al goed!

Contact

Deze blog is natuurlijk op een cynische (niet echt tactvolle) wijze en toon geschreven,  maar in de praktijk komen wij dergelijke clausules veelvuldig tegen. Onze advocaten krijgen veel te maken met de afwikkeling van erfenissen bij scheiding. Dit kan soms ingewikkelde problematiek opleveren. Ook gaan er niet de onderschatte emoties gepaard met problemen met deze erfenissen. Onze erfrechtspecialisten mr. Sien Smeets en Juulke Schobbers-Deinum houden altijd oog voor deze emoties en richten zich op een snelle en goede oplossing. Sien is zowel gespecialiseerd erfrechtadvocate als MfN-mediator in het erfrecht. Ook treedt zij regelmatig op als vereffenaar of executeur. Zij wordt hierin ondersteund door de in het erfrecht gespecialiseerde advocaten mr. Janine Engels en mr. Marly van Rooij. Als u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft, schroom dan niet om contact op te nemen met een van onze erfrechtspecialisten via de nummers 077 – 356 11 00 (Venlo), 0478-588 277 (Venray), 0485-748 022 (Boxmeer) of 046-2060486 (Sittard) of via e-mail: advocaten@hetwetshuys.nl.

Download de gratis whitepaper over erfrecht

Verliefd en dan…….?
U bent verliefd en u besluit dat het tijd is voor de volgende stap in uw relatie: samenwonen. Om de zaken zo goed mogelijk te regelen besluit u een samenlevingscontact met elkaar aan te gaan. Waar u waarschijnlijk niet bij stil staat is het moment waarop een van u beiden onverhoopt komt te overlijden. Hoe zijn de dingen dan geregeld en erft u wel van elkaar?

Geen automatisch erfrecht bij samenwonen

Samenwonenden erven niet automatisch van elkaar, zelfs niet wanneer zij een samenlevingscontract hebben opgesteld en / of er kinderen zijn. Ingeval er geen kinderen uit de relatie zijn geboren gaat de erfenis dan naar de ouders, broers en zussen van de overledene. In het samenlevingscontract kunnen geen algehele afspraken over een erfenis worden opgenomen. Wanneer er wel kinderen zijn geboren uit de relatie, gaat de erfenis van de overleden partner naar de kinderen. De achterblijvende ouder voert dan in de regel het bewind  over de nalatenschap. Dit betekent dat hij of zij het beheer voert over de erfenis, maar niet dat hij of zij erft. Dit kan dan tot gevolg hebben dat bijvoorbeeld de helft van de gezamenlijke woning van de achterblijvende partner is en de andere helft van de kinderen. Geen probleem, zal misschien gedacht worden. De achterblijvende ouder voert toch het bewind en beheert het vermogen. Niets is minder waard. Dit kan een groot probleem vormen. Ten eerste omdat de achterblijvende ouder de woning niet zomaar kan verkopen. Ten tweede moeten kinderen veel meer erfbelasting betalen als een partner.

Daarbij krijgen wij binnen ons kantoor steeds vaker te maken met ouders die kinderen hebben uit meerdere relaties. Zo kan het gebeuren dat zonder testament de kinderen van de overleden partner erven, maar dat die kinderen of een van die kinderen een andere vader of moeder heeft. De achterblijvende partner voert dan dus niet het bewind over de nalatenschap van het kind uit de eerdere relatie. Dit heeft dan tot gevolg dat de vader of moeder van het stiefkind als bewindvoerder gaat optreden. Indirect betekent dit dat u met de ex-partner van uw overleden partner te maken krijgt. Het zal voor zich spreken dat dit voor de nodige problemen kan zorgen. Die ex-partner heeft vaak hele andere belangen dan dat de achterblijvende partner heeft. Zij wil bijvoorbeeld vaak in de gezamenlijke woning blijven, terwijl de ouder van uw stiefkind de erfenis wilt opeisen. Dit kan betekenen dat de woning verkocht moet worden. Zaak dus om alles goed te regelen!

Samenlevingscontract

In een samenlevingscontract kun u echter wel regelen dat gemeenschappelijke bezittingen na het overlijden van de ene partner in eigendom aan de andere partner toekomen. Voormelde moet niet verward worden met erven. Er is hier namelijk géén sprake van een erfenis maar een verblijvingsbeding in een contract. Om daadwerkelijk te erven moet u dus nog een testament laten maken door de notaris.  Als dit testament er niet is dan erven – ondanks het verblijvingsbeding in de samenlevingsovereenkomst – de kinderen of ouders en broers en zussen. U moet dan de waarde van hetgeen u door het verblijvingsbeding heeft ontvangen (de helft van de gemeenschappelijke goederen) aan de erfgenamen vergoeden. Ik concludeer dan ook dat ook wanneer er sprake is van een notarieel samenlevingscontract er enorme problemen kunnen ontstaan wanneer er geen testament is.

Door de aanwezigheid van een notarieel samenlevingscontract geniet u op het gebied van erfrecht wel een ander voordeel: u komt namelijk in aanmerking voor een gunstiger belastingtarief. Hetzelfde tarief als bij gehuwden is namelijk van toepassing.

Testament

Wilt u alle zaken regelen na uw overlijden of wilt u uw partner aanwijzen als enige erfgenaam? Dan dient u bij de notaris een testament te laten opstellen. Op deze manier kunt u de verdeling van uw volledige nalatenschap regelen. U hoeft dan geen rekening te houden met de beperkingen ten aanzien van gemeenschappelijke al dan niet gemeenschappelijke goederen.

Huwelijk of geregistreerd partnerschap en erfrecht

Het voorgaande geldt alleen wanneer u samenwoont zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap. Wanneer u getrouwd bent of wanneer u een geregistreerd partnerschap bent aangegaan wordt u vanzelf elkaars erfgenaam. Als uw partner kinderen heeft, bent u dit samen met de kinderen. Mocht uw partner iets overkomen en overlijden dan wordt u beschermd als langstlevende ouder. Dit betekent dat de kinderen in de regel hun erfdeel pas kunnen opeisen als u overleden bent.

Contact

Onze advocaten krijgen veel te maken met de afwikkeling van erfenissen van ongehuwde samenwoners of ouders in samengestelde gezinnen. Dit kan soms ingewikkelde problematiek opleveren. Ook gaan er niet de onderschatte emoties gepaard met problemen met deze erfenissen. Onze erfrechtspecialisten mr. Sien Smeets en Juulke Schobbers-Deinum houden altijd oog voor deze emoties en richten zich op een snelle en goede oplossing. Sien is zowel gespecialiseerd erfrechtadvocate als MfN-mediator in het erfrecht. Ook treedt zij regelmatig op als vereffenaar of executeur. Zij wordt hierin ondersteund door de in het erfrecht gespecialiseerde advocaten mr. Janine Engels en mr. Marly van Rooij. Als u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft, schroom dan niet om contact op te nemen met mr. Sien Smeets via de nummers 077 – 356 11 00 (Venlo), 0478-588 277 (Venray), 0485-748 022 (Boxmeer) of 046-2060486 (Sittard) of via e-mail: advocaten@hetwetshuys.nl.

Download de gratis whitepaper over erfrecht

Een probleem dat zich regelmatig voordoet in onze erfrechtpraktijk: vader of moeder heeft dementie (of men denkt dat dit het geval is), maar heeft aan het einde van het leven nog een testament op laten maken, waarin bijvoorbeeld een van de kinderen wordt onterfd. De vraag is dan of iemand met dementie nog een testament mag laten opmaken en of een testament dat onder invloed van dementie tot stand is gekomen wel rechtsgeldig is. Deze vraag is vaak helaas niet eenvoudig te beantwoorden en is afhankelijk van alle omstandigheden van het geval. In deze blog zal dit lastige vraagstuk worden besproken.

Het testament

In beginsel is – in juridische taal – het testament een rechtshandeling. Eenvoudig en wat kort door de bocht kan een rechtshandeling worden omschreven als iets dat men verklaart dat gevolgen heeft voor zijn of haar rechten en plichten. De wet geeft aan dat voor iedere rechtshandeling een met een wil overeenstemmende verklaring vereist is. Voormelde klinkt ingewikkeld maar geeft exact de kern van het probleem weer: want kan gesteld worden dat iemand die lijdt aan dementie nog in staat is om zijn wil te bepalen? U voelt de crux waarschijnlijk al aankomen, dit hangt van verschillende feiten en omstandigheden af. Dementie kent immers vele vormen en vele stadia. Het kan dan ook zo zijn dat het op enig moment voor een persoon – ondanks dat er al dementie is geconstateerd – nog mogelijk is om zijn wil te bepalen, terwijl dit anderhalf jaar later niet meer het geval is.

Wilsbekwaamheid

Iemand die zelfstandig een beslissing kan nemen en de gevolgen van die beslissing overziet noemen we wilsbekwaam. De tegenhanger van dit begrip is wilsonbekwaamheid. Ingeval het laten opmaken van een testament dient de notaris altijd te onderzoeken of er sprake is van wilsbekwaamheid. Dit is namelijk hét uitgangspunt om een rechtshandeling (lees: het laten opmaken van een testament) aan te kunnen gaan.

Aan notarissen wordt in dit kader een zogenoemd toetsingskader geboden middels het ‘Stappenplan Beoordeling Wilsbekwaamheid ten behoeve van Notariële dienstverlening’.  Dit stappenplan geeft indicatoren die aanleiding geven om de wilsbekwaamheid van de cliënt nader te onderzoeken. Denk hierbij aan een hoge leeftijd, het verblijf in een zorginstelling of het niet in eigen beheer hebben van de administratie. Een notaris zal vervolgens naar eer en geweten een inschatting maken over de wilsbekwaamheid van de cliënt.

Twijfels

Indien naderhand getwijfeld wordt aan de wilsbekwaamheid kan er, indien de persoon nog in leven is, een onderzoek worden ingesteld naar de wilsbekwaamheid. Dit kan bijvoorbeeld door een gespecialiseerde VIA-arts. Deze arts zal aan de hand van gesprekken met persoon en de medische gegevens een uitspraak doen over de wilsbekwaamheid ten tijde van het opstellen van een testament. Wanneer de persoon al is komen te overlijden kan middels een procedure getracht worden de geldigheid van de totstandkoming van het testament aan te vechten en te verzoeken om vernietiging. Dit moet binnen een jaar na het overlijden. Daarbij moet degene die om vernietiging vraagt kunnen bewijzen dat iemand op het moment van ondertekenen van het testament bij de notaris niet in staat was zijn wil te bepalen. Dat is na het overlijden vaak een enorm lastige opgave.

Contact

Onze advocaten krijgen veel te maken met de afwikkeling van erfenissen van overledenen waarbij voor het overlijden sprake was van dementie of andere medische problematiek waardoor het op dat moment niet mogelijk was de wil te bepalen. Dit is ingewikkeld en pijnlijk. Onze erfrechtspecialisten mr. Sien Smeets en Juulke Schobbers-Deinum houden altijd oog voor deze emoties en richten zich op een snelle en goede oplossing. Sien is zowel gespecialiseerd erfrechtadvocate als MfN-mediator in het erfrecht. Ook treedt zij regelmatig op als vereffenaar of executeur. Zij worden hierin ondersteund door de in het erfrecht gespecialiseerde advocaten mr. Janine Engels en mr. Marly van Rooij. Heeft u vragen over dementie en testamenten of twijfelt u aan de geldigheid van de totstandkoming van een testament? Of heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen, schroom dan niet om contact op te nemen met een van onze erfrechtspecialisten via de nummers 077 – 356 11 00 (Venlo), 0478-588 277 (Venray), 0485-748 022 (Boxmeer) of 046-2060486 (Sittard) of via e-mail: advocaten@hetwetshuys.nl.

Download de gratis whitepaper over erfrecht

Wanneer iemand komt te overlijden is – in het kader van het erfrecht – een van de belangrijkste vragen of iemand een testament heeft laten opmaken. Vaak kom ik in aanraking met nabestaanden die hier geen weet van hebben. Zulke zaken zijn immers niet altijd gemakkelijk om te bespreken tijdens het leven. In deze blog zal ik uitleggen hoe wij onderzoeken of er een testament aanwezig is.

Het belang van een testament

In een testament staan belangrijke zaken omschreven. Zo omschrijft het testament wie erfgenamen van de overledene zijn. Ook kan een testament de verdeling van de erfenis regelen. Zo kan het zijn dat kind I aanspraak maakt op 20% van de erfenis, kind II op 30% van de erfenis en de nog in leven zijnde vrouw 50% van de erfenis. Eventuele legaten kunnen ook worden vermeld. Een legaat kan kort worden omschreven als een goed of een recht dat aan iemand in het bijzonder wordt nagelaten. Daarnaast kan uit een testament worden opgemaakt of er door de overledene een executeur is aangewezen en wie deze persoon is. Een executeur is iemand die de nalatenschap afwikkelt en bevoegd alles te regelen. De vraag of er een testament aanwezig is, is dan ook van groot belang voor de afwikkeling van de erfenis. Indien er namelijk geen testament is dan zijn de regels van erfrecht van toepassing zoals geregeld in de wet.

Centraal Testamentenregister

Het Centraal Testamentenregister is een register waaruit blijkt of een overledene een testament heeft laten opmaken en zo ja, waar dit testament zich bevind. Een nabestaande kan schriftelijk een aanvraag bij het Centraal Testamentenregister (CTR) indienen. Bij deze aanvraag dient een kopie van de overlijdensverklaring te worden overgelegd. Aanvragen zonder overlijdensverklaring worden niet in behandeling genomen: het is dus niet mogelijk om te achterhalen of een persoon die nog in leven is een testament heeft laten opmaken. Het raadplegen van het register is kosteloos.  Op de website van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie kunt u een formulier downloaden wat u naar het CTR kunt zenden.

De vervolgstappen

Indien blijkt dat er inderdaad een testament door de overledene is opgemaakt nemen wij contact op met de notaris met het verzoek het testament aan de erfgenamen te doen toekomen. Hieraan zitten doorgaans kosten verbonden, variërende per notaris tussen de € 50,00 en de € 100,00. Indien bij de notaris blijkt dat de nabestaande die onterfd is het testament opvraagt, dan kan hij ertoe besluiten om niet het gehele testament op te sturen maar enkel de passages die van belang zijn in verband met de onterving en de legitieme portie. De legitieme portie is het deel dat een onterfd kind alsnog kan opeisen. Dit is de helft van zijn oorspronkelijke erfdeel.

Contact

Onze advocaten krijgen veel te maken met de afwikkeling van erfenissen. Dit kan soms ingewikkelde problematiek opleveren. Ook gaan er niet de onderschatte emoties gepaard met problemen met deze erfenissen. Heeft u vragen over dementie en testamenten of twijfelt u aan de geldigheid van de totstandkoming van een testament? Onze erfrechtspecialisten mr. Sien Smeets en Juulke Schobbers-Deinum houden altijd oog voor deze emoties en richten zich op een snelle en goede oplossing. Sien is zowel gespecialiseerd erfrechtadvocate als MfN-mediator in het erfrecht. Ook treedt zij regelmatig op als vereffenaar of executeur. Zij worden hierin ondersteund door de in het erfrecht gespecialiseerde advocaten mr. Janine Engels en mr. Marly van Rooij. Als u naar aanleiding van dit artikel vragen heeft, schroom dan niet om contact op te nemen met een van onze erfrechtspecialisten via de nummers 077 – 356 11 00 (Venlo), 0478-588 277 (Venray), 0485-748 022 (Boxmeer) of 046-2060486 (Sittard) of via e-mail: advocaten@hetwetshuys.nl.

Download de gratis whitepaper over erfrecht

De afwikkeling van een erfenis kan veel tijd in beslag nemen. Tot de erfenis behoren namelijk al zijn bezittingen én schulden. Om te weten welk saldo er resteert dienen dan ook eerst alle bezittingen en schulden in kaart te worden gebracht. Daarnaast dient er gekeken te worden aan wie welk bedrag toekomt.

Bepalen van de erfgenamen

Op de eerste plaats moet er bekeken worden wie de erfgenamen zijn. We kennen twee categorieën erfgenamen, te weten wettelijk erfgenamen en testamentair erfgenamen. Testamentair erfgenamen zijn, zoals de naam al zegt, erfgenamen op grond van een testament. Indien er geen testament aanwezig is bepaald de wet wie er tot de erfgenamen behoren, de wettelijk erfgenamen. Achtereenvolgens zijn dit de gehuwde partner en de kinderen, de ouders van de overleden persoon en de broers en zussen, de grootouders van de overleden persoon en daarna de overgrootouders. Vaak zullen de nabestaanden weten of de overleden persoon een testament heeft. In geval van twijfel kan het Centraal Testamentenregister worden geraadpleegd. Een erfenis mag in beginsel pas verdeeld worden als alle erfgenamen het over de verdeling eens zijn.

In kaart brengen van de nalatenschap

Om een verdeling overeen te kunnen komen en tot uitkering over te gaan dienen alle bezittingen en schulden van de overleden persoon in kaart te worden gebracht. Denk hierbij bijvoorbeeld aan banktegoeden, bezittingen (en de daaraan toegekende waarde), schenkingen die verrekend dienen te worden, schuldeisers etc. Vaak zal er een verklaring van erfrecht vereist zijn om de bankrekening van de overleden persoon te kunnen gebruiken. Zie hiervoor ook onze Whitepaper: Verklaring van Erfrecht welke u onderaan deze blog kunt downloaden.

Wanneer er bij testament een executeur is aangewezen zal deze verantwoordelijk zijn voor de afwikkeling van de nalatenschap. Deze dient rekening en verantwoording af te leggen aan de erfgenamen. Indien er geen executeur in het spel is zijn in beginsel alle erfgenamen verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis: zij treden op als vereffenaars van de nalatenschap.

Problemen bij de afwikkeling van de erfenis

Er kan zich een situatie voordoen waarin de executeur de erfgenamen niet, dan wel onvoldoende op de hoogte houdt van de afwikkeling van de nalatenschap. Wanneer een executeur na herhaaldelijk verzoek weigert open kaart te spelen, dan is het mogelijk om een gerechtelijke procedure te starten tot ontslag van de executeur. Ook kan zich de situatie voordoen waarin de erfgenamen het niet eens worden over de verdeling. Indien het niet lukt om er samen uit te komen dan zal uiteindelijk een rechter de knoop doorhakken. In beide gevallen is het verstandig onze specialist op het gebied van erfrecht te raadplegen en u bij te laten staan. Voor verdere vragen of juridische bijstand kunt u contact opnemen met ons kantoor via 077-356 11 00, 0478-588 277 of 0485-748 022.